Verkeer- en vervoerprogramma BRU

Per 1 januari 2015 zijn de verkeer- en vervoertaken van het voormalige Bestuur Regio Utrecht binnen de provincie ondergebracht.  Dit betreft o.a. de OV-concessie en de Regiotaxi-contracten van de stadsregio, het beheer en onderhoud van de provinciale OV-bedrijfsmiddelen (voornamelijk alles rondom de tram), de uitvoering van het Regionaal Uitvoeringsprogramma Verkeer en Vervoer (RUVV) en de strategische OV-beleidszaken van het voormalige BRU.
In deze bijlage wordt als terugblik ingegaan op de nakoming van de gemaakte transitie-afspraken tussen Bestuur Regio Utrecht en de provincie Utrecht. Om specifiek inzicht te geven in de financiële opbouw van het BRU-hek over het jaar 2019 en de totale periode 2015-2019 is in deze bijlage ook een financiële tabel opgenomen van de verkeer- vervoertaken van voormalig BRU. Voor een toelichting op de verschillen 2019 verwijzen wij u naar de verschillenanalyse in het programma Bereikbaarheid Openbaar Vervoer.

Transitie-afspraken

De gemaakte afspraken zijn:

1. Instellen van een overgangsperiode waarbij Bestuur Regio Utrecht haar expertise en kennis en ervaring ten aanzien van mobiliteitsbeleid in de Utrechtse grootstedelijke regio kan overdragen. Onderdeel hiervan is dat de provincie na de transitie het door Bestuur Regio Utrecht vastgestelde beleid zal overnemen.
2. De vigerende beleidsstukken van Bestuur Regio Utrecht zijn tot 2020 uitgangspunt, dat laat onverlet dat de bevoegdheid van Provinciale Staten heeft om tussentijds beleid te actualiseren. Om te komen tot een geïntegreerd BRU- en provinciebeleid wordt, niet eerder dan na 2 jaar, een proces ingericht van herijking van beleid. In dit proces worden de huidige BRU-gemeenten vooraf bestuurlijk geconsulteerd.
3. De door Bestuur Regio Utrecht vastgestelde meerjarenbegroting met uitvoeringsprogramma’s (inclusief exploitatie en subsidiebeschikkingen) zullen na transitie gerespecteerd blijven tot 2020, wat onverlet laat dat Provinciale Staten over budgetrecht beschikt. In relatie tot subsidiebeschikkingen zal een harmonisatie met de provinciale verantwoordings- en beschikkingsregels worden toegepast.
4. Tegenvallers bij investeringsprogramma’s, OV-exploitatie en beheer & onderhoud worden binnen deze meerjarenbegroting (zie punt 3) opgevangen. In 2020 worden mee- en tegenvallers binnen deze programma´s bekeken. Over besteding van een eventueel restant wordt in overleg getreden met de huidige BRU-gemeenten.
5. In aanvulling op punt 2 neemt de Provincie Utrecht de besluitvorming van Bestuur Regio Utrecht ten aanzien van de tramremise en vervoerkundige koppeling over. Ook hiervoor geldt ten aanzien van mee- en tegenvallers het gestelde onder punt 4.
6. Bij het vaststellen van het jaarlijks OV-vervoerplan worden huidige BRU-gemeenten bestuurlijk nauw betrokken.
7. Gelijk aan andere gemeenten worden BRU-gemeenten vooraf geconsulteerd bij visievorming. De provincie blijft in continue dialoog met de huidige BRU-gemeenten ten aanzien van de specifieke kenmerken van de stadsregionale vraagstukken.
8. De Provincie Utrecht neemt de systeemverantwoordelijkheid over voor het OV-systeem bestaande uit eigendom, beheer en exploitatie van infrastructuur en materieel. Ook neemt de provincie de Regiotram Utrecht over, inclusief bijhorende eigendommen. Pas na uitvoering van de huidige infraprojecten (2017-2018) neemt de provincie besluiten over de toekomstige positie (c.q. eventuele verzelfstandiging) van het trambedrijf.

Afspraken 3 en 4 hebben met name betrekking op de financiën. Daarvoor zijn nog aanvullende afspraken gemaakt.

Aanvullende afspraken over de financiën zijn:

1. De BDU-gelden van Bestuur Regio Utrecht zijn één op één in de Begroting 2015 van de Provincie Utrecht, onder programma 5 ‘Bereikbaarheid’ opgenomen. In de paragraaf ‘weerstandsvermogen’ is in de programmabegroting 2015 een risico opgenomen van € 15 mln. met een kans van voorkomen van 25% er vanuit gaande dat volgens de voorgestelde kaders tegenvallers bij investeringsprogramma’s, OV-exploitatie en beheer & onderhoud binnen de meerjarenbegroting kunnen worden opgevangen.
2. De lopende subsidies die door Bestuur Regio Utrecht zijn verstrekt, worden afgehandeld door Gedeputeerde Staten op grond van de aangepaste Uitvoeringsverordeningen (GS 18-12-14: de Provinciale Uitvoeringsverordening is aangevuld met de relevante BRU-verordeningen behorende bij de door Bestuur Regio Utrecht verstrekte subsidies); waarbij de verantwoording plaatsvindt volgens de provinciale regels;
3. Eventuele financiële mee- of tegenvallers bij BRU investeringsprogramma’s, OV-exploitatie en beheer & onderhoud worden zichtbaar gemaakt in de P&C-cyclus van Provincie Utrecht.

Opvolging transitie-afspraken

Afspraken 1,3 en 4
Met ingang van de begroting 2015 en het meerjarig beeld zijn de financiën van de transitieafspraken opgenomen in het begrotingsprogramma mobiliteit. De dekking van deze afspraken was de Brede Doeluitkering (BDU). Het karakter van deze uitkering is in deze transitieperiode echter gewijzigd van specifieke uitkering naar een algemene uitkering. Conform de afspraken zijn deze middelen ingezet voor de dekking van uitgaven. In het weerstandsvermogen heeft er jaarlijks een actualisatie plaatsgevonden van de risico’s met betrekking tot de transitie. Op basis van de actualisaties werd duidelijk dat de risico’s van projecten binnen de financiële kaders van de transitieafspraken kunnen worden opgevangen.
In 2018 heeft PS besloten om voor de extra kosten van de Uithoflijn binnen de meerjarige financiële afspraken 14 mln. in te zetten voor de dekking van het aanvullend krediet. Daarnaast heeft er in het jaar 2017 harmonisatie plaatsgevonden van de subsidieverlening zodat er een eenduidige verantwoording plaatsvindt.
In de P&C cyclus met name de begroting en jaarrekening is conform deze afspraken gerapporteerd over de financiën van de transitieafspraken.
Uit de financiële verantwoording blijkt een financieel restant. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door projecten die in de meerjarenprogrammering waren opgenomen, maar niet in deze periode tot uitvoering zijn gekomen. Deze projecten zijn al wel in voorbereiding en in de komende jaren tot uitvoering komen. Het is wenselijk het budget daarom gereserveerd te houden voor die projecten.

Afspraak 2
In 2018 heeft PS het nieuwe mobiliteitsprogramma 2019-2023 vastgesteld zodat vanaf 2019 er sprake is van een eenduidig beleidskader voorde gehele provincie. In dit plan zijn de financiële middelen van de BRU integraal opgenomen.

Afspraak 5
In 2015 respectievelijk 2016 heeft de provincie besluiten genomen over de realisatie van een nieuwe tramremise en de vervoerkundige koppeling

Afspraken 6 en 7
Jaarlijks worden de gemeenten nauw betrokken in het jaarlijkse proces van het vaststellen van het OV-vervoerplan. Wat betreft andere verkeer en vervoeronderwerpen is de provincie continu in dialoog met de gemeenten. Specifiek voor de stadsregionale vraagstukken vindt daarnaast afstemming plaats met de U10, het regionaal samenwerkingsverband van de voormalige BRU-gemeenten.

Afspraak 8
De Provincie Utrecht heeft de systeemverantwoordelijkheid overgenomen van het OV-systeem bestaande uit eigendom, beheer en exploitatie van infrastructuur en materieel. De provincie heeft in de periode 2015-2019 geen besluiten genomen over de positie (c.q. eventuele verzelfstandiging) van het trambedrijf.

Overzicht financiën BRU-hek

Tabel Lasten en baten BRU Hek 2019

Dit jaar is het laatste jaar van de bestuurlijk afspraak omtrent het Hekwerk BRU. Een overzicht van de totale lasten baten wordt hieronder gepresenteerd.

Tabel Lasten en baten BRU Hek 2015 -2019

De totale baten over de gehele periode bedraagt € 647,0 mln. hiervan is € 554,9 mln. besteed. Resteert dus een saldo van € 92,1 mln. binnen het lopende Hekwerk. De beginstand van de reserve was € 6,1 mln. en vanuit een provinciale reserve is € 3,9 mln. beschikbaar gesteld voor het opvangen van knelpunten OV infra. Totaal resteert er dus € 102,1 mln. aan middelen.

Van dit bedrag is € 58,5 mln. in de reserve Kapitaallasten Uithoflijn gestort voor de dekking van de kapitaallasten Extra krediet Uithoflijn. Dit bedrag moet de komende periode nog verder oplopen om de totale kapitaallasten te dekken. In de reserve OV concessies is een bedrag gestort van € 2,2 mln.

De overige middelen zitten in de reserve BDU inzake BRU, stand per 31-12-2019 bedraagt € 41,4 mln. Bij het besluit van deze jaarrekening is een voorstel opgenomen over de afwikkeling van deze reserve.